publikacje

Wróć do listy

Zapiski lewicowej eserówki, skazanej na śmierć przez sąd niemiecki na Ukrainie. 1918–1919

 

Zapiski Kachowskiej mają charakter dziennika –  zostały ułożone w porządku chronologicznym, a kolejne wpisy opatrzono datą dzienną. Pomiędzy nimi znajdują się również brudnopisy jej listów do bliskich. Pierwszy wpis pochodzi z 22 sierpnia (1918 r.), wkrótce po osadzeniu autorki w więzieniu i skazaniu jej na karę śmierci (za współorganizację zamachu na Hermana von Eichhorna, niemieckiego feldmarszałka dowodzącego siłami okupacyjnymi na Ukrainie). 

publikacje

Wróć do listy

TWZW od 18.04.1944 do 1.08.1944 r.

Maria Rutkowska-Mierzejewska, pseud. „Janka” opisała ostatnie miesiące działalności Tajnych Wojskowych Zakładów Wydawniczych przed wybuchem powstania warszawskiego, a konkretnie wydarzenia związane z aresztowaniem jej brata, Jerzego Rutkowskiego, pseud. „Michał Kmita”, szefa TWZW, oraz wpadkę drukarni W-4, podczas której zginął „Kazio” Bieniewicz. Autorka napisała, że aresztowanie jej brata (18 kwietnia 1944 r.) było wynikiem zdrady Jana Sawki, pseud. „Zdzisław”, kierownika drukarni W-4.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys Zofii Wisłockiej

Zofia Wisłocka urodziła się 25 września 1922 r. w Warszawie. Do końca 1929 r. przebywała we wsi Gościeńczyce k/Grójca. W latach 1930-1935 mieszkała z rodzicami w Milanówku. W 1935 r. zamieszkała w Zalesiu Górnym. W 1939 r. otrzymała tzw. „małą maturę” w Gimnazjum Popielewskiej i Roszkowskiej w Warszawie (ul. Klonowa 15). W 1941 r. zdała egzamin dojrzałości na tajnych kompletach. Naukę kontynuowała na tajnych kompletach SGGW, przerwała ją w 1942 r., by oddać się pracy w konspiracji. W 1945 r. wróciła na studia na SGGW uzyskując dyplom magisterski w 1949 r.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia o 1905 roku w Łodzi

W 1905 r. autorka przebywała w Łodzi, gdzie prowadziła darmową praktykę lekarską dla robotników fabrycznych. Ówczesna Łódź została pokrótce opisana jako ruchliwe i wielokulturowe miasto (dominowały w niej kultura polska, rosyjska i żydowska). W mieście przebywali też przedstawiciele różnych partii i ruchów politycznych. Organizowano liczne wiece i spotkania nadzorowane przez żandarmerię. Autorka wspomina, że na takie zebrania przyjeżdżali liczni mówcy z Warszawy. Śpiewano rewolucyjne pieśni (najczęściej Czerwony sztandar) i zbierano pieniądze na strajk kolejowy.

publikacje

Wróć do listy

Ze wspomnień – 1905 r.

A. G. Skołkowa w 1905 r.  była nauczycielką w osadzie Niewgołowsk pod Borisoglebskiem (obw. woroneski). Pierwszy akapit maszynopisu, poświęcony opisowi warunków pracy nauczycielek w carskiej Rosji, został przekreślony (autorka pisze w nim m.in., że pracowano wówczas bezpłatnie, że o zjazdach i związkach zawodowych nie było mowy, a podejmowanie się prac społecznych i charytatywnych było traktowane jako podejrzane zachowanie). 

publikacje

Wróć do listy

Feliksa Zelcer do Żanny Kormanowej, 1.08.1967

Autorka pisze do Kormanowej w sprawie wspomnień o tow. Próchniku. Niestety nie może podjąć się napisania tego tekstu w tak krótkim czasie, ponieważ musiałaby poszperać w materiałach, a to ze względu na jej problemy z sercem, jest niemożliwe przy tych upałach. Z tow. Próchnikiem miała jedynie kontakt jako z ojcem Szarusia, ucznia szkoły RTPD oraz sporadycznie na spotkaniach organizacyjnych, gdy w okresie okupacji uczył historii na tajnych kompletach. Przypomina sobie także, że bywał on w mieszkaniu szwagra, Duracza, na ul. Kozietulskiego.

publikacje

Wróć do listy

Żanna Kormanowa do T.D., 21.09.1962

Jest to bardzo emocjonalny list Żanny Kormanowej do osoby o inicjałach T.D. Autorka jest bardzo wzburzona jego postawą, że to akurat on w stosunku do niej zajął takie stanowisko. Chodzi prawdopodobnie o komentarz T.D. na temat artykułu Kormanowej, opierającego się na wynikach jej badań naukowych dotyczących Feliksa Kona i jego kuzyna, Salomona-Stanisława  Pacanowskiego. Autorka uważa opisane przez siebie fakty za cenne znalezisko historyczne, które może „rzucić snop nowego światła na sprawę”, ale wyraża jednocześnie wątpliwość, czy zostanie to opublikowane. Wie niestety, że jeśli T.D.

publikacje

Wróć do listy

Romana Zdziarska do Żanny Kormanowej, 7.09.1973

Romana Zdziarska napisała list do Żanny Kormanowej, w którym pytała o imię działacza Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej (ZNMS), Petrykowskiego, o którym Kormanowa wspomniała w swoim artykule dotyczącym ruchu robotniczego. Zgłosiła się do niej z tą sprawą, ponieważ jeden z Petrykowskich był w latach 30. zaprzyjaźniony z rodzicami autorki i jeśli to ten sam, to mogłaby dostarczyć Kormanowej informacje o tym działaczu.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys Zofii Legońskiej

Jest to życiorys zawodowy Zofii Legońskiej, ur. 14.07.1906 r.  w rodzinie Piotra Kolskiego. Autorka zna ją ok. 70 lat. Poznała ją pod koniec I wojny światowej poprzez jej brata, Witolda Kolskiego, członka łódzkiego młodzieżowego koła SDKPiL, do którego należała również Kormanowa. Witold miał duży wpływ na rozwój i poglądy swej młodszej siostry. Z lat międzywojennych autorka pamięta ją jako nauczycielkę historii szkół średnich oraz czynnego członka nauczycielskiego związku zawodowego, z siedzibą na ul. Zielnej 25.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Jadwigi Dobrowolskiej-Czaki z lat 1912–1936

Wspomnienia Jadwigi Dobrowolskiej-Czaki powstały w latach 1915–1939 i zostały podzielone na następujące rozdziały:

1. 1912 r., opis środowiska krakowskiej młodzieży przed I wojną światową, działalność Koło Kobiet Polskich w ramach Polskich Drużyn Strzeleckich; udział autorki w ćwiczeniach militarnych i szkoleniach sanitarnych;

2. Praca w krakowskim szpitalu podczas I wojny światowej;

3. Wyjazd z Krakowa do Czech w 1916 r.; fragmenty dotyczące polskich uchodźców;

4. Kraków, 1918 r.; reakcje po podpisaniu traktatu brzeskiego;

Strony