publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Jadwigi Zarzyckiej

Losy dziecka w czasie II wojny światowej. Autorka urodziła się we wrześniu 1939 r. w Mołodecznie (obecnie Białoruś), a już 10 lutego 1940 r. została deportowana razem z matką i starszą siostrą do wsi Leonidowka koło miasteczka Szczerbakty w obwodzie pawłodarskim, w rejonie ciurupińskim (Kazachstan). Ojciec został aresztowany przez Rosjan, cudem ocalał, wstąpił do Armii Andersa.

Autorka opowiada o życiu na stepach, gdzie cierpieli zimno, głód i choroby. Gdy zmarła matka, dziewczynki zostały rozdzielone. Siostrę wzięła nauczycielka, zaś Jadwigę jej koleżanka, która miała też swoją córeczkę Danusię. Po powrocie do kraju siostry spotkały się na krótko (obie znalazły się w jednym wagonie razem z innymi sierotami), po czym znowu je rozdzielono. Obca kobieta zabrała siostrę Jadwigi i nie podała nawet adresu. Jadwiga trafiła 26 czerwca 1946 r. do Punktu Repatriacyjnego w Zbąszyniu, pow. Nowy Tomyśl, woj. poznańskie. Na stacji kolejowej spotkała Agnieszkę Kokot, która prowadziła bufet, a równocześnie była kierowniczka Biura Repatriantów. Kobieta zaopiekowała się nią i po trzech miesiącach pobytu dziewczynki w sierocińcu w Mielrzynie koło Gniezna (prowadzonego przez siostry zakonne) zabrała ją do siebie. Kobieta była wdową, miała dużo starszego syna. Jadwiga poszła do I klasy w Zbąszyniu i pozostała tam aż do V klasy. Później rodzina przeniosła się do Rzepina, woj. zielonogórskie, gdzie Jadwiga ukończyła VII klasę. Przybrana matka znalazła ojca Jadwigi i siostrę, którą również zabrała do siebie. W tym czasie upaństwowiono prywatne biznesy, a opiekunka dzieczynek zmarła. Siostry zostały same w Rzepinie. Jadwiga ukończyła szkołę podstawową i poszła do szkoły Rachunkowości Rolnej w Zieleńcu k. Gorzowa Wlkp. Zamieszkała w internacie, następnie przez krótki okres pracowała w Urzędzie Celnym w Rzepinie. W 1958 r. przyjechała do ojca do Anglii i tu została. Wyszła za mąż za Lucjana Zarzyckiego i miała z nim troje dzieci: Barbarę, Danutę i Ryszarda. W momencie spisywania wspomnień była od 39 lat wdową, emerytką.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Birmingham, Wielka Brytania
Opis fizyczny: 
2 s. luź. ; 30 cm.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
wydruk komputerowy
Język: 
Polski
Miejsce przechowywania: 
Dostępność: 
tak
Data powstania: 
2026
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
AWII/3619
Tytuł kolekcji: 
Archiwum Wschodnie
Uwagi: 
Tytuł nadany przez redakcję AK.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
życie codzienne na zesłaniu, losy dzieci zesłańców, repatriacja
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1939 do 1960
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia