publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Antoniny Górskiej (zeszyt 1)

W pierwszym zeszycie swojego pamiętnika Antonina Górska opisuje członków rodziny i innych mieszkańców pałacu w Turwi (obecnie Turew, Wielkopolska), m.in. wuja Wacława Gutakowskiego i dziadka Dezyderego Chłapowskiego – „reprezentantów dwóch różnych typów tej samej epoki”. Skupia uwagę także na codziennym życiu w Turwi. Portretuje kobiety, np. szlachciankę Długołecką, która jest dla niej, w okresie dzieciństwa, najważniejszą osobą. Długołęcka była sierotą. Zajmowała się nią babka autorki, Antonina Chłapowska. Autorka znała babkę tylko z opowieści. Przedstawia ją jako wzorową i sprawiedliwą kobietę („służba była dobrze odżywiona”). Losy krewnych są dla Górskiej ściśle związane z dziejami Polski, tworzą historię „serc, które dla niej walczyły, dla niej żyły i za nią zginęły”. Sporo miejsca poświęca niepodległościowej działalności członków rodziny. Większość epizodów z tego kajetu to opowieści zasłyszane od opiekunki, nazywanej przez dzieci Panianią. Górska wspomina ją jako osobę cichą i pełną poświęcenia („chciała tak umrzeć, żeby nikomu nie zrobić kłopotu”). Rodzice autorki, Tadeusz i Róża z Jezierskich, podobno bardzo się kochali, ale Antonina ocenia życie swojej matki jako pełne smutku. Ojciec – jak relacjonuje autorka – był zamknięty, nieprzystępny i często wyjeżdżał. Matce doskwierała samotność. Górska pisze, że czytała dziennik matki. Wspomina też, że matka uczyła ją, że „najwięcej kochać trzeba swojego męża” i przestrzegała przed nadmierną czułością. Śmierć matki, a zaraz potem dziadka i ojca, kończy lata beztroskiego dzieciństwa autorki. W zakończeniu Górska przypomina, że kiedyś oglądała w Rzymie obraz przedstawiający miasto w ruinie, nosił on tytuł Wspomnienie świata, który był. Uznała, że to odpowiednia metafora dla pierwszego zeszytu jej pamiętnika: „Tak powinnam zatytułować mój pamiętnik”. Pierwszy zeszyt powstawał podczas niemieckiej okupacji i kilka lat po wyzwoleniu: „Opisałam z myślą o wnukach jedynie moje przeżycia osobiste, bo choć żyłam w czasie wielkich zdarzeń historycznych, nie brałam w nich żadnego udziału, jak na przykład kobiety żyjące w świecie dyplomatycznym lub politycznym”. Pisała pamiętnik bez ambicji literackich (według jej autodeklaracji). Pisanie wspomnień porównywała do listów z podróży. 

Autor/Autorka: 
Inny tytuł: 
Wspomnienia. 1. Dzieciństwo. Ostatnia redakcja [Z. 1]
Wariant tytułu: 
Wspomnienia: ostatnia redakcja
Miejsce powstania: 
s.l.
Opis fizyczny: 
114 s. ; 38,5 cm.
Postać: 
zeszyt
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
Od 1941 do 1949
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
9778 II t. 1, mf. 74809
Uwagi: 
Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Niektóre strony w zeszycie są niezapisane.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
tradycje szlacheckie, wartości rodzinne, pamiętnikarstwo kobiece, życie dziewczynki w rodzinie ziemiańskiej, stosunek córki do rodziców, opiekunki do dzieci w rodzinach ziemiańskich, metarefleksje na temat spisywania wspomnień, śmierć matki
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1939 do 1950
Nośnik informacji: 
mikrofilm
strona www
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia
Tytuł ujednolicony dla pamiętnika: