publikacje

Wróć do listy

Spuścizna

We wspomnieniach Trzaskowska opisuje swoje dzieciństwo na Kresach, zajęcia i zabawy (czynnością często przez nią wykonywaną jest przeglądanie zdjęć zesłanych na Syberię powstańców 1863 r., co kształtuje jej wrażliwość patriotyczną i historyczną), życie codzienne w dworze, służbę, kreśli sylwetki członków rodziny (ojca, ciotki – Anieli Ściłłównej), opowiada historię dworu.

Mańków/Mańkówek – miejsce, gdzie się urodziła i spędziła dzieciństwo – przedstawione jest idyllicznie i z nostalgią. W ciepłych słowach pamiętnikarka maluje postać swego ojca. Zenon Trzaskowski przekazuje córce miłość do polskiej poezji romantycznej, postawę patriotyczną oraz fascynację Paryżem; zachęca ją do nauki. Powiedział córce: „nie wychodź za mąż, małżeństwo ciebie zmarnuje, jesteś bardzo zdolna szkoda ciebie, zniszczysz swoje zdolności w troskach, dzieciach, kłopotach. Idź sama przez życie, spotkasz swój los” (k. 28).

Wspomnienia nie mają jednorodnego charakteru i nie są spójne. Teksty związane z dzieciństwem są przekształcone literacko, pełne poezji, niektóre fragmenty zostały osadzone w scenerii baśniowej i spisane w trzeciej osobie. Ich bohaterką jest mała dziewczynka. Relacje z okresu studiów (studia w Lozannie, później medycyna w Paryżu i praktyka w Hiszpanii, kiedy autorka nadal się dokształca zajmują wiele lat) i pracy w sposób realistyczny przedstawiają wydarzenia i miejsca. Pojawia się rys obyczajowy: ciężkie życie na odległej Syberii, we wsi na Podolu (okres epidemii tyfusu w czasie I wojny światowej), w małym prowincjonalnym mieście; opis Wielkanocy w Madrycie i w polskim dworze na Białorusi w schyłku XIX w., uwagi o małżeństwie w Persji.  Trzaskowska snuje refleksje nad żyjącymi – jak sądzi – w niewoli przesądów kobietami wschodu, zastanawia się nad przyczynami obłędu swojej koleżanki (przyczyn upatruje w chorobie alkoholowej jej ojca lub impotencji jej narzeczonego). Pracując w pogotowiu, autorka styka się z samobójstwem młodych dziewczyn, które w liście piszą „Co dobrego czeka kobietę prócz przekleństwa ciąży”.

 

Autor/Autorka: 
Inny tytuł: 
Wspomnienia
Organizacja/Partia: 
Miejsce powstania: 
Muszyna
Opis fizyczny: 
61 k. ; 30,5 cm.
Postać: 
luźne kartki
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
zasób jest dostępny
Data powstania: 
1963
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
akc. 12228
Uwagi: 
Zasób stanowią cztery zeszyty brulionu (niektóre teksty były redagowane kilkakrotnie) oraz opracowany przez Irenę Sokołowską-Rutkowską tekst wspomnień (czystopis bez skreśleń). Papier w kratkę lub liniowany, pożółkły ze starości, atrament niebieski lub czarny, skreślenia i nadpisania, w brulionie kleksy z atramentu i resztki czerwonego laku.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
sielskie dzieciństwo na Kresach, dwór polski, edukacja kobiet u schyłku XIX w. i na początku XX w.
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1886 do 1963
Nośnik informacji: 
papier
Gatunek: 
pamiętnik/wspomnienia