publikacje

Wróć do listy

Relacja Rozalii Folman

Relacja bez daty, dotyczy wydarzeń z okresu od 1941 do 1945 roku.

Tekst otwierają informacje dotyczące rodziny Autorki. Zapisała, że jej młodszy syn w 1941 roku przedostał się do Będzina, gdzie "prowadził grupę młodocianą Chaluca". Starszy, dostawszy "papiery aryjskie", znalazł mieszkanie po "aryjskiej stronie" i pracował jako architekt w Społecznym przedsiębiorstwie Budowlanym. Udało mu się też zdobyć papiery dla córki Autorki, która została zatrudniona w Chalucu.

Mąż Autorki mieszkał z nią getcie, gdzie był administratorem. Jako jedyny z rodziny nie opuścił żydowskiej dzielnicy, ponieważ "miał zbyt semicki wygląd", został i "pracował przy tramwajach". Kobieta zapisała, że za radą znajomego próbowała wykupić męża, kiedy ten trafił na Umschlagplatz i czekał na wywózkę. Zebrała pieniądze, wyprzedając wszystko, co posiadała, ale gdy udało się jej przesłać łapówkę za mury, jej męża nie było już w Warszawie.

Autorka zapisała, że mieszkała ze starszym synem, jego żoną i dzieckiem. Jej córka wyjechała do Krakowa, gdzie miała organizować podziemie. Została aresztowana z całą komórką, odesłana na Montelupich, a potem do Auschwitz.

Młodszy z synów – Marek – 23 stycznia 1943 roku poszedł do partyzantki. Zginął, odznaczony krzyżem walecznych – Autorka nie podała informacji dotyczących miejsca jego śmierci.

Starszy z synów – Wolf – przystąpił do PPR. Upewniwszy się, że jego matce, żonie i dziecku niczego nie będzie brakowało, przystąpił do partyzantki (luty 1943). Zginął krótko potem, w potyczce z wojskami niemieckimi.

Autorka mieszkała na Bielanach i pracowała jako pielęgniarka, dorabiała wypiekając ciastka. Zanotowała, że pewnego dnia przyszło do jej domu dwóch tajniaków, którzy jej adres znaleźli przy zatrzymanej kobiecie szmuglującej broń. Autorka wyjechała na miesiąc z miasta i zamieszkała w Międzyszynie. Potem wróciła i do powstania warszawskiego przebywała na Żoliborzu. W czasie powstania miała przenieść się do obozu przejściowego w Pruszkowie, nie dotarła tam jednak, decydując się pozostać w Piasecznie. 1 listopada wyjechała do Krakowa, gdzie przebywała do wyzwolenia i gdzie później mieszkała.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Kraków
Opis fizyczny: 
2 karty (150x205mm) maszynopisu w języku polskim
Postać: 
kartki w teczkach
Technika zapisu: 
maszynopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
Dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
2026
Stan zachowania: 
Dobry, czytelny i zdigitalizowany tekst
Sygnatura: 
301/1085
Tytuł kolekcji: 
Zespół: Relacje ocalałych z holokaustu (zespół 301)
Uwagi: 
Tytuł relacji nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Ze słów Autorki spisała dr Laura Einchhorn. Relacja stanowi skrócony opis losów rodziny Autorki. Szczegółowa datacja. Zaskakująco mało emocji. Brak szczegółów dotyczących samej Autorki.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Główne tematy: 
Getto w Będzinie i w Warszawie - organizacja, warunki życia. Działania partyzanckie. Ukrywanie się po "stronie aryjskiej" w Warszawie. Obóz przejściowy w Pruszkowie.
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Nośnik informacji: 
papier
nośnik elektroniczny
Gatunek: 
relacja