publikacje

Wróć do listy

Relacja Musi Wechler

Relacja bez daty, dotyczy wydarzeń z okresu od 1941 do 1945 roku.

Tekst otwierają informacje o śmierci matki Autorki w 1941 roku, w getcie w miejscowości Szawle. Autorka, mieszkając w getcie, uczęszczała do szkoły wykładającej w języku jidysz. Pod koniec pobytu w Szawle została wysyłana do pracy przymusowej, zbyt ciężkiej jak na jej wiek – sortowała kartofle w piwnicy lub pracowała w ogrodzie.

Autorka opisała zabawy dzieci w getcie – między innymi udawanie żołnierzy przeprowadzających w bramie wiodącej do dzielnicy  żydowskiej rewizje.

Następna część relacji dotyczy okresu od lata 1944 roku, do wyzwolenia. Autorka opisała, że w Stutthof co dzień, lub co kilka dni, odbywały się selekcje, w czasie których wybierano ludzi nienadających się do pracy – jak nadmieniła, czekała ich komora gazowa i krematorium. Dodała, że obóz był wielki, a za wszelkie przewinienia karano biciem. Przytoczyła historię kobiety, pobitej za podanie innej wody.

Jedna z więźniarek podpowiedziała Autorce, by sprawiała wrażenie starszej, niż jest w rzeczywistości. Dzięki tej radzie nie została wysłana na śmierć, lecz do pracy i deportowana do obozu pod Toruniem. Przydzielono ją do kopania rowów i okopów. Dodała, że w obozie przebywało niewiele Żydówek, głównie z Węgier i Litwy. Większość z nich zmarła z wycieńczenia i chorób nie doczekawszy wyzwolenia.

Relację zamyka kilka zdań mówiących o tym, że rozłąka z rodzeństwem była dla Autorki najgorszym z przeżyć.

Autor/Autorka: 
Opis fizyczny: 
5 stron (210x335mm) rękopisu w jidysz.
Postać: 
kartki w teczkach
Technika zapisu: 
maszynopis
rękopis
Język: 
Jidisz
Dostępność: 
Dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
2026
Stan zachowania: 
Maszynopis w jidysz czytelny, rękopis w polskim miejscami w stanie uniemożliwiającym czytanie.
Sygnatura: 
301/999
Tytuł kolekcji: 
Zespół: Relacje ocalałych z holokaustu (zespół 301)
Uwagi: 
Tytuł relacji nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Na dokumencie adnotacja "tekst prot. Moser". Rękopis w języku polskim (mocno nieczytelny), maszynopis w jidysz (czytelny).
Słowo kluczowe 1: 
Główne tematy: 
Praca przymusowa. Obóz Stutthof - selekcje, praca, wizja śmierci, głód, choroby, kary.
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Nośnik informacji: 
papier
nośnik elektroniczny
Gatunek: 
relacja