Relacja Aleksandry Hlebowicz

Autorka opisuje pierwsze dni wojny w Grodnie oraz czasy okupacji radzieckiej do napadu Niemiec na ZSRR.

Swą opowieść zaczyna od ostatniego dnia sierpnia 1939 r., kiedy wracała z rodziną z wakacji, od cioci z Polesia. Już po drodze czuło się, że się cos dzieje. Na stacjach i w pociągach pełno było mężczyzn (Janów Poleski, Brześć). Gdy dotarli rano do Grodna, panował tam spokój. Na ulicach maszerowali żołnierze. Koledzy brata dostali powołanie do wojska (on po kilku dniach również). Niemcy wkroczyli do Polski. W mieście zamarło życie. Pojechała do starszej siostry, do miasteczka Jezior. Ludzie mówią, że Armia Czerwona przekroczyła wschodnią granicę, by bronić Białorusi. Aleksandra postanowiła wrócić do Grodna. Byli tam już żołnierze radzieccy. Polacy jeszcze bronili miasta. Były to zdemobilizowane grupy, które walczyły na własną rękę. Nie mogła dotrzeć do domu, na ul. Lidzką. Przenocowała u znajomych, a nazajutrz udała się w swoje strony. Tam spotkała ojca z siostrą w wykopanym dole – ich dom był ostrzeliwany. Wróciła do Jezior, ale po paru dniach ponownie przyjechała do Grodna. Białoruś była w rękach ZSRR. Aleksandra postanowiła pracować. Nauczyła się języka rosyjskiego i znalazła pracę jako starsza księgowa w Parowozowni. Dobrze zarabiała. Główny buchalter i kasjerka byli z ZSRR, poza tym pracowały tam trzy Żydówki, ona Białoruska, a reszta to Polacy. Żyli zgodnie. Należała do chóru kolejowego. Tak trwało do czerwca 1941 r., kiedy na ZSRR napadły Niemcy. Wtedy „zaczęła się nowa era” w życiu autorki. Tymi słowami kończy swe opowiadanie.