publikacje

Wróć do listy

Relacja Adeli Karmel

Adela Karmel pracowała przymusowo w fabryce części samolotowych w obozie Mittelsteine (Ścinawka Średnia na Dolnym Śląsku). Codziennie przez dwanaście godzin stała przy maszynie. Majstrem był Niemiec – komunista i człowiek wyrozumiały dla więźniarek, przeciwnie niż kobiety pilnujące porządku, które donosiły przełożonym o każdym złamaniu regulaminu, biły i nie pozwalały odpoczywać robotnicom. Zdaniem autorki w obozie panowały „bardzo przykre stosunki między więźniarkami”. Najlepiej radził sobie „element bardzo prosty”, dzięki sile fizycznej i brutalności. Ogółem w fabryce przebywało czterysta kobiet, głównie polskie i węgierskie Żydówki. Karmel określiła obozową nadzorczynię jako osobę młodą, brzydką, zazdrosną i „wcielenie zła”. Karą za kradzież kilku marchewek z magazynu było bicie kijem winowajczyń przez wszystkie pozostałe więźniarki. Te, które uderzały zbyt słabo, były okładane przez nadzorczynię, która łamała „kij na ich plecach”. Często też szczuła kobiety psem, m.in. wtedy, gdy szukały odpadków w śmietnikach. Potem autorka została przeniesiona do lżejszych prac biurowych, a po likwidacji Mittelsteine (1944 r.) wywieziona do obozu Graffenort (Gorzanów), gdzie pracowała przy kopaniu rowów. Do pracy szła godzinę, niosąc ciężką łopatą. Więźniarki brodziły w wodzie i błocie, a SS-man rzucał w nie kamieniami, gdy uznawał, że zbyt wolno pracują.

Autor/Autorka: 
Miejsce powstania: 
Kraków
Opis fizyczny: 
2 s. ; 29,5 cm.
Postać: 
kartki w teczkach
Technika zapisu: 
rękopis
Język: 
Polski
Dostępność: 
dostępny do celów badawczych
Data powstania: 
1945
Stan zachowania: 
dobry
Sygnatura: 
301/775
Tytuł kolekcji: 
Relacje Żydów Ocalałych z Zagłady
Uwagi: 
Tytuł nadany przez redakcję Archiwum Kobiet. Spisała Róża Bauminger.
Słowo kluczowe 1: 
Słowo kluczowe 2: 
Słowo kluczowe 3: 
Główne tematy: 
II wojna światowa, niemiecka fabryka, przymusowa praca, przemoc
Nazwa geograficzna - słowo kluczowe: 
Zakres chronologiczny: 
Od 1942 do 1945
Nośnik informacji: 
papier
nośnik elektroniczny
Gatunek: 
relacja