organizacje/partie

Wróć do listy

Koło Sprawy Bożej

Organizacja moralno-religijna, przekształcona w sektę religijną, założona przez Andrzeja Towiańskiego. Pierwsze oficjalne zebranie Koła odbyło się 1 czerwca 1842 r. w Paryżu, początkowa liczba 17 członków szybko się powiększyła, nigdy nie przekraczała jednak 100 osób. W organizację stowarzyszenia zaangażował się Adam Mickiewicz, nazywany „bratem wieszczem”; wkrótce przejął on kierownictwo nad  paryskim Kołem, po tym jak Towiański został wydalony z Francji przez władze i zmuszony do zdalnego przewodnictwa ze Szwajcarii za pośrednictwem korespondencji. Do Koła należało wielu znanych przedstawicieli polskiej emigracji: Juliusz Słowacki, Seweryn Goszczyński, Karol Różycki. Filozofia towiańczyków opierała się na idei mesjanizmu, widzieli oni szczególną, przewodnią rolę niektórych narodów, w tym głównie polskiego, w nadchodzącym przełomowym momencie dla świata. Osoby zebrane w Kole miały do wypełnienia misję jako tzw. hufiec boży. Organizacja postulowała odnowę moralną i głębokie reformy Kościoła katolickiego, czym naraziła się na poważną krytykę ze strony konserwatywnych kręgów kościelnych. Z kolei postulaty Towiańskiego, aby zaniechać walki zbrojnej i traktować Rosjan w duchu miłości bliźniego, doprowadziły go do oskarżeń o brak patriotyzmu, a wielu wyznawców się do niego zraziło (w tym Mickiewicz i Słowacki). Wielu innych także odeszło, gdy Koło zaczęło nabierać charakteru sekty, z wprowadzeniem ścisłej hierarchii i kontroli wszystkich dziedzin życia członków. Mimo spadku znaczenia Koła część wyznawców trwała przy Towiańskim do jego śmierci w 1878 r., a nawet później sekta kontynuowała działalność, głównie w Turynie, gdzie Towiański miał zwolenników.