publikacje

Wróć do listy

Relacja Blanki Goldman

Blanka Goldman opisuje pogrom, który odbył się w dniu wypowiedzenia wojny Niemcom przez Stany Zjednoczone. Autorka wspomina, że podczas tej akcji Polacy współdziałali z Niemcami i dobrowolnie wskazywali im Żydów. Po ukazaniu się rozporządzenia o wysiedleniu części Żydów z Tarnowa do pracy „w innych miejscach” udaje się jej uzyskać odpowiednią pieczątkę i pozostaje w mieście. Ucieka z getta tarnowskiego i ukrywa się na tzw. aryjskich papierach u znajomych.  

publikacje

Wróć do listy

Relacja Lili Wider

Lila Wider opisuje wkroczenie Niemców do Tarnowa: spalenie synagogi, prześladowania ludności żydowskiej i wysiedlanie Żydów w 1942 r. oraz utworzenie getta. Wspomina o mordowaniu starców i dzieci. Autorka pracowała szkole i następnie w sortowni rzeczy po zamordowanych. Podczas drugiej akcji likwidacyjnej uciekła z getta wraz z matką. Ukryły się po tzw. aryjskiej stronie, następnie wyjechały do Lwowa. Stamtąd została wysłana (jako Polka) na roboty przymusowe do Niemiec.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Gizy Beller

Giza Beller po wybuchu wojny została wywieziona do dziadków w Dąbrowie Tarnowskiej. W 1942 r. przebywała z matką w nowosądeckim getcie, a następnie w getcie tarnowskim. Autorka opisała akcje likwidacyjne. W październiku 1943 r. przekonała matkę do wyjazdu z wysiedlanymi Żydami (zamiast ukrywania się po tzw. aryjskiej stronie) i wtedy obie trafiły do obozu w Płaszowie. Stamtąd zostały wywiezione do Auschwitz-Birkenau (październik 1944). Autorka była przekonana, że zginą. Wspomina o selekcjach przeprowadzonych przez Josefa Mengele, podczas których matka ukrywała ją pod stertą ubrań.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Reni Warszawskiej

Relacja sporządzona w roku 1945 w Krakowie – tekst obejmuje wydarzenia z okresu od 1941 do 1944 roku. Pierwszymi informacjami znajdującymi się w dokumencie są te dotyczące utworzenia getta w Stanisławowie. Renia opisuje m.in. poniżanie ludności żydowskiej, bicie, wyzwiska oraz szykany. Relacjonuje również masowe egzekucje Żydów na pobliskim cmentarzu oraz zabójstwo starszego rabina. Znaczną część poświęca także odbywającym się na terenie getta łapankom. Po jednej z nich Renia – wraz z bratem i jego córką – ucieka z miasta. Dostają się w okolice Tarnowa.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Reni Froelich

Relacja sporządzona w roku 1945 w Krakowie.

Tekst obejmuje wydarzenia z okresu od 1941 do 1943 roku.

Relację otwiera informacja, że od sierpnia 1941 roku Autorka mieszkała w Tarnowie. Utrzymywała się ze sprzedaży rzeczy, które zdołała wywieźć ze swojego krakowskiego mieszkania. W Tarnowie przebywała do czerwca 1942r.

Później lakoniczny opis życia w tarnowskim getcie. Najwięcej miejsca Autorka poświęciła łapankom przeprowadzanym w celu pozyskania robotników, strzelaninom i rewizjom.

publikacje

Wróć do listy

Spośród tysięcy jedna

Tekst obejmuje lata 1939-1945. Autorka poświęciła pierwszą jego część omówieniu losów Żydów mieszkających w Radomyślu Wielkim (miasto w województwie podkarpackim, w powiecie mieleckim). Rozpoczęła od informacji o utworzeniu getta i Judenratu. Poświęciła nieco miejsca wyglądowi dzielnicy żydowskiej, warunkom w niej panującym i nastrojom społecznym. Opisała wywózki do obozu pracy w Pustkowie (dziś wieś Pustków-Osiedle na Podkarpaciu), wymordowanie dzieci i ludzi starszych, akcję likwidacyjną oraz wywiezienie pozostałych przy życiu do obozu zagłady.

Strony