publikacje

Wróć do listy

Relacja Grety Feiner

Greta Feiner przebywała w getcie krakowskim, potem w obozie Płaszów. Jej matka została wywieziona z getta i zginęła. Autorka opisała Amona Götha, komendanta Płaszowa, który strzelał do pracujących więźniarek. Z Płaszowa została ewakuowana i pieszo przez trzy dni i noce szła do Auschwitz-Birkenau. Podczas drugiej ewakuacji w 1945 r. (pieszo i pociągiem) trafiła do Ravensbrück: „Policjantki lagrowe przyjęły nas pałkami”. Przypomina o brutalności więźniarek, bijatykach o jedzenie i braku solidarności między kobietami.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Rosy Nass o pobycie w obozie w Płaszowie

Relacja dotyczy pojedynczego zdarzenia podczas pobytu Autorki w obozie w Płaszowie.

Jest to opis próby gwałtu na więźniarce obozu przez więźnia wyższej rangi – capo. W relacji pojawiają się rysopisy i nazwiska obojga. Autorką jest świadkini tychże wydarzeń – również więźniarka obozu w Płaszowie. Jedna z więźniarek namawiana jest do odbycia stosunku seksualnego z więźniem i musi mu wielokrotnie odmawiać.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Pauliny Hirsch

Relacja pochodzi z roku 1945 r.

Tekst obejmuje wydarzenia z okresu od 1939 do 1945 roku.

Na dokumencie nagłówek (miejscami nieczytelny) informujący o tym, że Autorka urodziła się w 1902 roku, była żoną adwokata, ukończyła liceum i zdała egzamin maturalny. W czasie wojny pracowała jako nauczycielka, tłumaczka i pielęgniarka. W roku 1945, czyli chwili spisania relacji, "starała się o administrację domów".

 

publikacje

Wróć do listy

Walentyna Najdus do Żanny Kormanowej, 1951–1972

Walentyna Najdus w kolekcji listów do Żanny Kormanowej opisywała swoje sprawy służbowe, naukowe, podejmowała również wątki prywatne. Najwcześniejsze listy z lat 1951–1952 dotyczyły pisanej przez Najdus pracy [prawdopodobnie chodzi tu o pracę doktorską pt. „Lenin w Polsce”]. Autorka informowała Żannę Kormanową o poszczególnych etapach pisania. Materiały zbierała głównie w krakowskich archiwach i Bibliotece Jagiellońskiej, ale również w Zakopanem. Dziękowała Kormanowej za przychylną opinię o jej pracy, omawiała z nią niektóre kwestie.

publikacje

Wróć do listy

Celina Bobińska do Żanny Kormanowej, 27.04.1952–16.11.1986

Zbiór 4 listów Celiny Bobińskiej do Żanny Kormanowej.

27 kwietnia 1952 r., autorka prowadziła wówczas wykłady z dziejów imperializmu. Potrzebowała wydanego wcześniej tomu materiałów z konferencji w Otwocku. Prosiła Kormanową o przesłanie jej egzemplarza.

15 czerwca 1966 r., autorka przeprosiła Kormanową za zwłokę w odpowiedzi na jej poprzedni list, ponieważ cztery dni przebywała w Zakopanem. Podziękowała za udzielone informacja.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Kality

Janina Kalita opisuje zajęcie Lwowa przez wojska niemieckie. Jej mężem był Polak, przyjęła chrzest i otrzymała tzw. aryjskie papiery. W lipcu 1943 r. wraz z mężem wyjechała do Krakowa. Była tam szantażowana, często zmieniała miejsca pobytu. Potem przeniosła się do Warszawy. Po upadku powstania warszawskiego znalazła się w obozie w Pruszkowie. Doczekała wyzwolenia w Krakowie. 

publikacje

Wróć do listy

Gdy serce przypomina… Wspomnienia z okresu dwu wojen

Wspomnienia spisane starannie, szczegółowo, z myślą o ewentualnej pośmiertnej publikacji. Zapiski obejmują okres od dzieciństwa i młodości autorki (urodzonej w 1884 r.) do powrotu do Warszawy w 1947 r. Ich osnową są wydarzenia z prywatnego życia autorki, mimo to dodaje ona do opisów dotyczących konkretnych wydarzeń z przeszłości uwagi czynione na bieżąco, po latach.

publikacje

Wróć do listy

Charakterystyka policjanta żydowskiego Zimmermanna

Bronisława Rosenberg opisała żydowskiego policjanta Zimmermanna, który wraz z żoną został zakwaterowany w baraku w obozie pracy Płaszów, gdzie była uwięziona (1943 r.). Początkowo Zimmermannowie zajmowali niewielki pokój, później nocowali razem z innymi więźniami. Policjant zachowywał się agresywnie i brutalnie. Pobił jedną z więźniarek i zajął jej pryczę. Żona Zimmermanna (brak imienia) również była zatrudniona w obozie, lecz groźbami i biciem wymuszała, aby Rosenberg wykonywała za nią różne prace.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Weissberg

W pierwszej części relacji Anna Weissberg opisuje swoją ucieczkę z lwowskiego getta. Autorka wspomniała, że posługiwała się „krakowską metryką”. Druga część zawiera lakoniczne informacje o pracach, jakie wykonywała po opuszczeniu Lwowa. Na wsi była „kobietą do krów”, okazało się jednak, że jest to trudne i nieprzyjemne zajęcie. W Krakowie znalazła zatrudnienie jako służąca w rodzinie volksdeutschów. Pracodawcy odmówili jej pomocy w zameldowaniu się, a bez tego była narażona na aresztowanie podczas kontroli dokumentów.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Sali Warszawiak

Relacja z datą dzienną 26 VI 1945 roku.

Na górze dokumentu adnotacja:

"Sala Warszawiak dziś nosi inne nazwisko i dzięki pomocy szlachetnych Polaków ocalała.

W zeznaniu tym występują też ludzie, nawet nauczycielka, którym chrześcijańska miłość bliźniego jest obca.

Sala żywi głęboką wdzięczność do swoich przybranych rodziców. Ci znając potęgę ciemnoty swego otoczenia nie chcą ujawnić swego nazwiska, by nie zaszkodzić dziecku". (pisownia zgodna z oryginałem)

 

Strony