publikacje

Wróć do listy

Skąd pochodzi moja rodzina

Zapis rozmowy Barbary Piotrowskiej z Karoliną Lombarską – prababcią autorki – dotyczy przede wszystkim dzieciństwa Lombarskiej na Kresach i II wojny światowej, która przerwała spokojne życie bohaterki. Lombarska opowiada o tym, jak wojna dotknęła jej rodzinę, m.in. o wywózkach na roboty przymusowe i zagrożeniu ze strony UPA, zagubionej i odnalezionej w czasie wojny siostrze oraz o przymusowym przesiedleniu na Dolny Śląsk po II wojnie światowej w 1945 r. i dalszych losach rodziny.

publikacje

Wróć do listy

Relacja p. Walerii Drożdż

Relacja Walerii Droźdź (lub Drożdż), osadniczki na Ziemiach Odzyskanych, jest chaotycznym – przynajmniej dla niewtajemniczonego odbiorcy – zbiorem fragmentarycznych, niedatowanych notatek z pierwszych lat po zakończeniu II wojny światowej. Zapiski prowadzone były najpewniej wyłącznie na własny, prywatny użytek autorki, o czym może świadczyć choćby brak struktury narracyjnej. W dokumencie Droźdź wypisuje m.in. różne nazwiska, przy których czyni krótkie adnotacje (np. „Prządło – z zawodu nauczyciel – obłowił się, uciekł, szabrownik”).

publikacje

Wróć do listy

Moje pierwsze dni w Oleśnicy

Wspomnienie młodej dziewczyny z pierwszych powojennych lat. Autorka opisuje m.in. okoliczności znalezienia się na Ziemiach Zachodnich, kiedy jednym z pierwszych transportów przybyła na Dolny Śląsk. Wspomnienia Pietras są m.in. zapisem procesu zakorzeniania się osadników na Ziemiach Zachodnich, aktywnej roli osadników – w tym samej autorki – w kształtowaniu powojennej rzeczywistości, początków formowania się nowej władzy. Pietras portretuje ówczesną rzeczywistość na tych terenach, zniszczoną Oleśnicę.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Hanny Maciejewskiej dotycząca początków jej życia na Ziemiach Odzyskanych

Relacja Hanny Maciejewskiej dotyczy jej przeżyć w pierwszych latach osadnictwa na Ziemiach Odzyskanych. Dokument powstał z intencją upamiętnienia kilku osób – przedstawicieli nowej władzy, którzy pomogli autorce w trudnym czasie pierwszych powojennych lat. Maciejewska chronologicznie przedstawia swoje losy po przybyciu na Dolny Śląsk, szczegółowo relacjonując kolejne kroki na Ziemiach Odzyskanych. Wspomnienie jest jednak przede wszystkim hołdem złożonym tym, których wszechstronna pomoc (nie tylko materialna) umożliwiła autorce na nowo rozpocząć normalne życie.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z mojej pracy nauczycielskiej na Opolszczyźnie w latach 1946–1948

Eugenia Hołuj po repatriacji z terenu obecnej Ukrainy trafiła w 1945 r. do Budkowic na Opolszczyźnie, gdzie podjęła pracę w szkole. Autorka opisała m.in. okoliczności znalezienia się na tzw. Ziemiach Odzyskanych i swoją drogę do wsi, w której miała zostać nauczycielką, oraz pierwsze wrażenia po przybyciu na miejsce osoby z zewnątrz i kontakty z miejscową ludnością.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys Jadwigi Urbanowicz

Pochodząca z terenów dzisiejszej Białorusi Jadwiga Urbanowicz jako trzynastolatka razem z rodziną została wywieziona w 1940 r. na Syberię, gdzie przebywała m.in. w posiołku Krywoje (okolice Archangielska), a następnie w sowchozie Tałowka (obw. saratowski). Udziałem autorki była przymusowa ciężka praca fizyczna przy wyrębie tajgi i życie w bardzo trudnych warunkach. W marcu 1946 r. rodzina wróciła do Polski, na Dolny Śląsk. W 1965 r. zamieszkała z mężem Franciszkiem Urbanowiczem w Górze Śląskiej. Do 1986 r. pracowała w gospodarstwie rolnym.

publikacje

Wróć do listy

27. Kresy Wschodnie pod okupacjami 1939-1945 r.

Autorka opowiada o latach okupacji na Kresach Wschodnich – sowieckiej, niemieckiej i ponownie sowieckiej – poprzez pryzmat własnych przeżyć i zapamiętanych wydarzeń. W momencie wybuchu wojny była już dorastającą dziewczyną, mieszkała w Stanisławowie z rodzicami, młodszą siostrą i dziadkiem. Ojciec był sędzią. Najpierw Krystyna Zawadzka opisuje przeżycia z pierwszych dni wojny, kiedy to słuchali w radiu informacji z frontu, mając nadzieję, że sojusznicy przyjdą z odsieczą i wojna szybko się skończy.

publikacje

Wróć do listy

Muzykolog z ekierką

Zbeletryzowane wspomnienie autorki o sierpniu 1950 r., spędzonym w willi wczasowej w Rościszowie (k. Dzierżoniowa). W czasie wakacji do autorki i jej męża, kompozytora Alfreda Gradsteina, przyjechała w odwiedziny Zofia Lissa (wybitna profesorka muzykologii – nazwisko Lissy jest nadpisane ręcznie nad skreśloną „Łucją Formizzą”). We wspomnieniową narrację autorka wplata również opowieść o miejscu: Rościszów leży w dolinie między górami, które nie zaznały wojny.