publikacje

Wróć do listy

Sześć lat wyrwanych z życia. Wspomnienia z tułaczki na Syberii i Kaukazie w latach 1940–1946

Zapiski Krynickiej-Kawczak rozpoczynają się wspomnieniem szczęśliwej wiosny 1939 r., kiedy po przeprowadzce wraz z mężem ze Lwowa do Katowic w końcu udało się jej zaadaptować w nowym miejscu. Piękne mieszkanie, dobra sytuacja finansowa, nowi przyjaciele i narodziny pierwszego syna – tak wyglądało życie autorki w 1939 r. Sielankę przerwał wybuch wojny. Krynicka była wtedy wraz z rodziną w Bolechowie u swojej matki. Niespełna rok później cała trójka została wywieziona w głąb Związku Radzieckiego, na Syberię.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Dory Szuster (I)

Dora Szuster opisuje prześladowania Żydów w Bolechowie (ob. Ukraina): kontrybucje, egzekucje i grabieże mienia żydowskiego. Przypomina o przedostatniej akcji likwidacyjnej w bolechowickim getcie (wrzesień 1942), podczas której zabijano także dzieci oraz o ostatniej, czwartej akcji (lipiec 1943), w której brali udział „jeńcy sowieccy narodowości uzbeckiej w mundurach gestapo”. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Rebeki Mondsztajn

Relacja dotyczy wydarzeń z roku 1941. Rozpoczyna ją informacja o samobójstwie jednego z członków Judenratu podczas zbierania kosztowności na kontrybucję. Całość dotyczy głównie obowiązków Judenratu – autorka w  precyzyjny sposób opisuje zależności i hierarchię panujące w Bolechowie. Kobieta wspomina, że z polecenia i finansowania Judenratu utworzono kuchnię ludową dla najbardziej potrzebujących. Opisuje wygląd i zachowanie osób z chorobą głodową. Opowiada o utworzonym przez Judenrat szpitalu. W zarządzie Rady Żydowskiej leżały tez: komisja pogrzebowa, urząd metrykalny i sąd.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Ellen Pressler

Ellen Pressler opisuje wydarzenia po 22 czerwca 1941 r., niepokój związany z wybuchem wojny niemiecko-radzieckiej i proklamowaniem niepodległej Ukrainy. Nacjonaliści ukraińscy prześladują ludność żydowską w Bolechowie (do akcji dołączają Polacy agitowani przez księdza). Żydzi są podejrzewani o współpracę z komunistami i aresztowani. Pogromy ustają we wrześniu, po wkroczeniu wojsk węgierskich i słowackich do miasta. Autorka stwierdza, że społeczność żydowska „odetchnęła z ulgą”. Władzę w Bolechowie obejmują Niemcy, wtedy powołano Judenrat i nałożono kontrybucje.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Dory Szuster (II)

Dora Szuster opisuje getto w Bolechowie (ob. Ukraina): prześladowania ludności żydowskiej i grabieże mienia. W okresie od 28 grudnia 1941 do 6 stycznia 1942 r. Żydom zabierano m.in. futra, ubrania, żywność. Odbierano im domy i byli zmuszeni podpisywać umowy najmu mieszkań w getcie. 3 września 1942 r. rozpoczęła się (trzecia) akcja likwidacyjna. Autorka szczegółowo zrelacjonowała wydarzenia, wymieniła nazwiska ofiar, przypominając okoliczności śmierci znanych osób. Podała również nazwy fabryk, gdzie przymusowo pracowali Żydzi.