Strug, Andrzej

Tadeusz Gałecki (ps. Andrzej Strug) urodził się w Lublinie w 1871 r. jako drugie dziecko Władysława Gałeckiego i Pauliny z domu Miklaszewskiej. Ojciec pochodził ze zubożałej rodziny ziemiańskiej, matka z bogatego mieszczaństwa. Rodzina wkrótce przeniosła się do dworku w Konstantynówku pod Lublinem. Strug uczył się w lubelskim gimnazjium, które ukończył w 1893 r. Studiował w Instytucie Rolnictwa i Leśnictwa w Puławach i został działaczem Koła Oświaty Ludowej oraz Polskiej Partii Socjalistycznej. Kilkukrotnie aresztowany przez władze carskie, w 1895 roku trafił do celi X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, a w 1897 został zesłany do guberni archangielskiej. Po powrocie do kraju podjął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim i kontynuując działalność w PPS wziął udział w Rewolucji  1905 roku. Ponownie aresztowany w 1907 roku, zmuszony do opuszczenia kraju, wyjechał do Paryża. Po powrocie wstąpił do paramilitarnej organizacji Strzelec, a w 1914 roku zaciągnął sie do Legionów Polskich i walczył w I Wojnie Światowej w stopniu wachmistrz sztabowego. W latach 1915-1918 był referentem politycznym w Polskiej Organizacji Wojskowej. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę został wiceministrem propagandy w Rządzie Ludowym, a w 1928 zasiadł w senacie z listy PPS. W 1934 stojąc na czele Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela Andrzej Strug odmówił przyjęcia członkostwa Polskiej Akademii Literatury w proteście przeciwko procesowi brzeskiemu i Berezie Kartuskiej. Strug prowadząc działalność polityczną i społeczną, równocześnie oddawał się twórczości literackiej.  Jego pisarstwo poruszało tematykę wojenną, a także problematykę społeczną z krytyką kapitalizmu i ideą walki o sprawiedliwość społeczną.  W 1910 roku Strug wydał powieść "Dzieje jednego pocisku, w 1922 roku " Mogiła nieznanego żołnierza", a w 1925 "Pokolenia Marka Świdy". W 1927 roku został uhonorowany nagrodą literacką imienia Elizy Orzeszkowej. W kolejnych latach wydane zostały jego powieści: "Fortuna kasjera Śpiewankiewicza" (1928) i trylogia "Żółty krzyż" (1933), Strug współtworzył także scenariusze do filmów "Pan Tadeusz" i "Przedwiośnie" (1928). Za walkę o niepodległość i swoją działalność polityczną, społeczną i literacką Andrzej Strug otrzymał wiele odznaczeń, m. in.: Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari, Krzyż Niepodległości, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Wawrzyn Akademicki Polskiej Akademii Literatury. Andrzej Strug zmarł 9 grudnia 1937 roku i został pochowany na warszawskim cmentarzu wojskowym na Powązkach.